یکی از انواع تجهیزات در صنعت مورد استفاده گسترده قرار می‌گیرد، شیرآلات است. این تجهیزات شرایط عملکرد خطوط انتقال سیالات را بهینه می‌کنند. شیرآلات می‌توانند در قسمت‌های بالادستی، میان دستی و پایین دستی نصب شوند. این تجهیزات انواع مختلفی دارند و برای اهداف مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه این مطلب، به معرفی انواع شیرآلات صنعتی، استاندارد، کاربردها و دیگر موارد مرتبط با آن، خواهیم پرداخت.
شیرآلات صنعتی چیست؟
این شیرآلات ابزاری هستند که در صنعت برای قطع، وصل و کنترل جریان مایعات یا گازها در خطوط لوله کشی، استفاده می‌شوند. در برخی از شرایط، شیرآلاتی هستند که به صورت اتوماتیک باز و بسته می‌شوند تا از بروز حوادث غیرمترقبه پیشگیری کنند. یک ولو (Valve) یا شیر با کیفیت، سیالات را با کمترین مقاومت و افت فشار عبور می‌دهد. گاهی از این ابزار برای تغییر مسیر جریان و یا تغییر فشار و دما استفاده می‌شود. بنابراین شیرآلات، تجهیزاتی با اهمیت و پرکاربردی در صنایع مختلف مانند نفت و گاز هستند. اجزای اصلی شیرآلات شامل بدنه، درپوش یا بونت، مجرابند، یوک، کلاهک، شفت، دیسک، نشیمنگاه، تریم و عملگر است.
مشخصات فنی شیرآلات صنعتی
شیرآلات دارای مشخصات فنی مختلفی مانند جنس بدنه، نوع عملکرد(دستی یا اتوماتیک)، کاربرد و شکل ظاهری هستند. سایز، حرکت مکانیکی، نحوه عبور سیالات، ضریب شیرآلات و میزان افت فشار از دیگر مشخصات فنی هستند که در هنگام انتخاب شیرآلات باید به آن‌ها توجه کرد. در ادامه به بررسی ویژگی‌های این تجهیزات صنعتی خواهیم پرداخت.
ویژگی های شیرآلات صنعتی
این تجهیزات، طیف گسترده‌ای از ویژگی‌ها را دارند که با توجه به نوع و کارکرد آن‌ها متفاوت خواهد بود. به طور مثال، شیرآلاتی که برای انتقال مایعاتی همچون آب استفاده می‌شوند، دارای بدنه فولادی ضد زنگ هستند. در برخی از سیستم‌هایی که نیاز به پیشگیری از وقوع حوادث وجود دارد، شیرآلات به صورت اتوماتیک عمل می‌کنند. به طور کلی جنس شیرآلات در صنعت، از چدن، برنج، برنز، استیل، فولاد کربن و فولاد ضد زنگ است. در این میان شیرآلات برنجی و شیرآلات چدنی بیشتر کاربرد دارند. نوع اتصال شیرآلات چدنی به صورت فلنجی و نوع اتصال شیرآلات برنجی به صورت دنده ای است.
استاندارد شیرآلات صنعتی
در بخش شیرآلات مورد استفاده در صنعت، 22 استاندارد بین المللی رایج هستند. در بین این استانداردها، چهار مورد کاربرد بیشتری دارند. استاندارد API 591، مواردی مانند استحکام کششی استم، بدنه و آب‌بندی شیر را بررسی می‌کند. یکی دیگر از استانداردهای پرکاردبرد، استاندارد API 598 است که به بررسی بازرسی شیر، محل بازرسی، تست فشار و نحوه اعمال فشار تست می‌پردازد. از دیگر استانداردهای تست و بازرسی شیرآلات می‌توان به ISO 52008، API 6D و BS 6755 اشاره کرد. استاندارد API 599 در مورد شیرهای مخروطی و استاندارد API 600 در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی استفاده می‌شوند. در کنار این استانداردهای بین المللی، می‌توان از دو استاندارد IGS و IPSنام برد که با شرایط ایران تناسب بیشتری دارند.
انواع شیرآلات صنعتی
این تجهیزات به روش‌های مختلفی دسته‌بندی می‌شوند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
دسته‌بندی شیرآلات بر اساس سایز
شیرالات صنعتی بر اساس اندازه به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:
شیرآلات سیستم اینچی
در سیستم اینچی، این ابزار بر اساس کلاس کاری 150، 300، 600، 900، 1500 و 2500 PSI ساخته می‌شوند. فشار و حرارت در این سیستم نیز بر اساس استاندارد ASME B16.34 تعیین می‌شود. اندازه اسمی این شیر آلات صنعتی NPS نامیده می‌شود.
شیرآلات سیستم متریک
در سیستم متریک فشار بر حسب بار (bar) سنجیده می‌شود. همچنین در این شیرآلات فشار و حرارت بر اساس استاندارد EN 1092-1 بررسی می‌شوند. اندازه اسمی نیز در این سیستم DN نام دارد.
دسته‌بندی شیرآلات از نظر کنترل
دو نوع شیر صنعتی از نظر نحوه کنترل وجود دارد. این دو نوع شامل موارد زیر است:
شیرآلات دستی
شیرآلات دستی، توسط اپراتور و با دست باز و بسته می‌شوند. گشتاور مورد نیاز برای باز و بست این تجهیزات کمتر از 500 NM و عملگر آن‌ها به صورت اهرمی، فلکه و دسته است. این شیرآلات در سایزهای بالاتر از 8 اینچ تولید می‌شوند.
شیرآلات اتوماتیک
شیرآلاتی که بدون نیاز به اپراتور و به صورت خودکار باز و بسته می‌شوند، اتوماتیک گفته می‌شود. از انواع این تجهیزات می‌توان به شیر مکانیکی خودکار، شیرالات با عملگر پنوماتیک، شیرآلات با عملگر برقی و هیدرولیکی و شیرآلات سلونوئیدی اشاره کرد. این تجهیزات به طور خودکار سیال را عبور می‌دهند یا جریان آن را متوقف می‌کنند.
دسته‌بندی شیرآلات از نظر حرکت مکانیکی
از نظر حرکت مکانیکی، این شیرآلات صنعتی به انواع زیر تقسیم می‌شوند:
- شیرآلات خطی: مجرابند در این شیرالات با حرکت عمودی یا افقی جریان سیال را قطع و وصل می‌کنند.
- شیرآلات چرخشی: در شیرآلات چرخشی، مجرابند با چرخش 90 درجه جریان سیال را قطع و وصل می‌کند.
دسته‌بندی شیرآلات بر اساس مکانیزم کارکرد
بر اساس مکانیزم، می‌توان شیرآلات صنعتی را به انواع زیر تقسیم کرد:
شیرآلات پروانه ای
از ساده‌ترین شیرهای صنعتی است که برای قطع و وصل و کنترل جریان سیال استفاده می‌شود. سرعت باز و بسته کردن این شیرها بالاست و هنگامی که باز است افت فشار کمی ایجاد می‌کند. بنابراین در برج‌های تحت فشار کاربرد فراوانی دارد. از انواع این تجهیزات می‌توان به شیر پروانه ای ویفری، شیر پروانه ای لاگ و شیر پروانه ای فلنج دار اشاره کرد.
شیرآلات یکطرفه
این شیرآلات برای کنترل جهت جریان مورد استفاده قرار می‌گیرند. از انواع این شیرآلات صنعتی می‌توان به شیر یکطرفه لولایی و شیر یکطرفه فشاری اشاره کرد. استفاده از این شیرآلات از آسیب دیدگی تجهیزاتی مانند پمپ، کمپرسور و دیگر موارد جلوگیری می‌کند.
شیرآلات کشویی یا دروازه ای
بر سر راه خطوط لوله طویل بیشتر از شیرآلات دروازه ای استفاده می‌شود زیرا افت فشار بسیار کمی دارند. همچنین در بخش‌هایی که نیاز به باز و بسته کردن کامل جریان وجود داشته باشد از این تجهیزات استفاده می‌شود. در این نوع شیرآلات بخشی که برای بندآوردن جریان استفاده می‌شود به صورت کشویی است و به بالا و پایین حرکت می‌کند. ارتفاع این شیرالات زیاد است و قیمت کمتری از سایر انواع شیرآلات دارند.
شیرآلات بشقابی
نشیمنگاه یا سیت در این شیرآلات صنعتی به صورت افقی است. مسیر جریان سیال در شیرهای بشقابی شبیه به حرف S است به شکلی که سیال از قسمت پایین سیت وارد و از قسمت بالای آن خارج می‌شود. این تجهیزات بیشتر در سایزهای کوچک استفاده می‌شوند. از انواع این شیرآلات می‌توان به سیر زاویه ای، شیر سوزنی و شیر تایپ Y اشاره کرد.
شیرآلات مخروطی یا سماوری
این شیرآلات ارتفاع کمی دارند و به منظور قطع و وصل کامل جریان مورد استفاده قرار می‌گیرند.اگرچه قیمت این شیرآلات صنعتی مناسب است اما هزینه تعمیرات آن‌ها بسیار بالاست. این تجهیزات از نوع ربع گرد هستند و به سرعت باز و بسته می‌شوند.
شیرآلات توپی
مکانیزم عملکرد این شیرها، استفاده از یک توپ کروی به عنوان مانع عبور جریان است. این شیرها نیز به صورت ربع گرد هستند. بنابراین اگر توپ کروی 90 درجه بچرخد مسیر سیال باز یا بسته می‌شود. این شیرآلات انواع مختلفی مانند یک تیکه، دو تیکه، سه تیکه و تمام جوش دارند.
شیرآلات اطمینان
شیرهای اطمینان در جایی که احتمال دارد فشار کاری به حداکثر برسد، کاربرد دارند. این شیرآلات مقداری از سیال را به سمت خارج آزاد می‌کنند و با کاهش فشار، موجب ایمنی خطوط لوله می‌شوند. دو نوع از این تجهیزات وجود دارد که عبارت است از:
- شیرالات ایمنی: برای گازها مورد استفاده قرار می‌گیرند و به شکل تدریجی فشار را کم می‌کنند.
- شیرالات فشار شکن: برای مایعات استفاده می‌شوند و تدریجا فشار را کاهش می‌دهند.
شیرآلات تنفسی
این نوع شیرآلات روی مخازن استفاده می‌شوند و امکان تنفس را برای این تجهیزات فراهم می‌کنند. این کار باعث پیشگیری از مچاله شدن و انفجار در مخازن می‌شود. این تجهیزات در سه نوع شیرهای اطمینان، شیرهای خلاء شکن و شیرهای فشارشکن-خلاء شکن تولید و عرضه می‌شوند.
دسته‌بندی شیرآلات صنعتی بر اساس کانال جریان
بر این اساس شیرالات در طبقه‌بندی زیر قرار می‌گیرند:
- شیرالات با مجرای کامل: در این نوع شیرآلات در حالت کاملا باز هیچ گونه برآمدگی و فرورفتگی وجود ندارد.
- شیرالات با مجرای کاهنده: این شیرآلات به گونه‌ای طراحی می‌شوند که در حالت کاملا باز نیز منجر به افت فشار سیال شوند.
انواع عملگرهای شیرآلات صنعتی
عملگر یا اکچویتور وسیله‌ای است که حرکت چرخشی یا خطی ایجاد می‌کند تا شیرآلات صنعتی باز یا بسته شوند. این وسایل به صورت دستی و خودکار عمل می‌کنند. عملگر دستی به شکل گیربکسی یا اهرمی موجود هستند. انواع عملگر شامل موارد زیر است:
- عملگر الکتریکی: با استفاده از نیروی الکتریکی، شیرالات را باز و بسته می‌کنند.
- عملگر پنوماتیکی: با کمک نیروی باد و با استفاده از هوای فشرده، حالات مختلف برای شیرالات را ایجاد می‌کنند.
- اکچویتور هیدرولیکی: نیروی مورد استفاده برای این عملگر، نیروی روغن بر پایه نفت خام است.
- عملگر سلنوئیدی: این عملگرها از خانواده عملگرهای الکتریکی هستند.
کاربرد شیرآلات صنعتی
شیرآلات در صنایع مختلفی کاربرد دارند. از جمله این صنایع می‌توان به صنعت نفت و گاز، پتروشیمی، نیروگاهی، تصفیه فاضلاب، کشاورزی، غذایی و دارویی اشاره کرد. کاربرد شیرآلات در این صنایع شامل موارد زیر است:
قطع و وصل (on - off)
بیشتر شیرها، کاربرد باز و بسته کردن مسیر جریان را به صورت کامل انجام می‌دهند. نوع کانال جریان در شیرالات قطع و وصل به صورت مستقیم است و کمترین میزان افت فشار را ایجاد می‌کنند. از انواع این شیرالات می‌توان به شیرهای سماوری و دروازه ای اشاره کرد.
تنظیم جریان (Flow regulating)
تنظیم جریان سیالات یکی دیگر از اهداف شیرآلات صنعتی است. شیرالاتی که به این منظور ساخته می‌شوند، در حالت نیمه باز می‌توانند فشار سیالات را کنترل کنند. از جمله انواع شیرآلات تنظیم جریان می‌توان به شیرهای سوزنی، توپی و پروانه ای اشاره کرد.
یکسو کردن جریان(Back Flow Prevention)
برخی از تجهیزات در تاسیسات و خطوط انتقال، به دلیل حساسیت و آسیب‌پذیری، باید از ضربات سیال در امان باشند. استفاده از شیرآلاتی که جریان را یکسو می‌کنند، به پیشگیری از بازگشت جریان سیالات کمک کرده و از آسیب و تخریب این تجهیزات جلوگیری می‌کنند.
انحراف جریان(Diverting Flow)
برخی از شیرآلات صنعتی، وظیفه انتخاب مسیر عبوری سیال را بر عهده دارند. مجرای ورودی و خروجی در این شیرآلات بیشتر از 3 عدد است و مجرابند آن‌ها با سایر شیرها متفاوت است. از این تجهیزات به عنوان شیرهای چند راهه نیز یاد می‌شود. شیرآلات انحراف جریان ساختار بسیار دقیق و حساس دارند و به تنهایی وظیفه چند شیر را انجام می‌دهند.
خرید شیرآلات صنعتی
هر بخش از تاسیسات در صنعت، نیاز به نوع خاصی از شیرآلات دارد. به همین دلیل لازم است تا از نوع، تعداد و مشخصات فنی تجهیزات و شیرآلات مورد نیاز خود اطمینان حاصل کنید. سپس بر اساس این اطلاعات، لیست خرید خود را آماده کنید. پس از این کار، این لیست را بر روی سایت پایپ فیتینگ بارگزاری کنید تا کارشناسان فروش این فروشگاه لوله و اتصالات، در کوتاه‌ترین زمان با شما تماس بگیرند.
لیست قیمت شیر آلات صنعتی
قیمت شیرالات صنعتی، به چند عامل بستگی دارد. عواملی مانند قیمت مواد اولیه، قیمت ارز و هزینه حمل و نقل از این موارد محسوب می‌شوند. از دیگر عوامل موثر می‌توان به کلاس فشاری، نوع مجرابند، سایز، نوع اتصال، جنس بدنه و تریم اشاره کرد. به دلیل تغییر در هزینه مواد اولیه مورد نیاز برای تولید و هزینه حمل و نقل، قیمت این شیرآلات نیز متغیر است. برای اطلاع از قیمت انواع شیرآلات، می‌توانید با کارشناسان فروش پایپ فیتینگ در تماس باشید و یا به سایت این مجموعه مراجعه کنید. همچنین پس از آن که لیست خرید خود را بر روی سایت بارگزاری کردید، لیست قیمت شیرآلات صنعتی مورد نیازتان، برای شما ارسال خواهد شد.
شما همچنین می‌توانید با شماره‌گیری 02136055307 از کارشناسان فنی فروشگاه پایپ فیتینگ مشاوره بگیرید.
برندهای سازنده شیرآلات صنعتی
شیرآلات موجود در سایت پایپ فیتینگ در دو نوع چدنی و برنجی هستند. برند شیرآلات چدنی در این فروشگاه شامل میراب، وگ ایران بی همتا، فاراب، سام، زتکاما و اکون می‌شوند. کیز ایران، سیم ایتالیا، کیتز، سام، امین، شامین و شیلان نیز برند شیرآلات برنجی موجود هستند. در صورتی که محصولات برند دیگری مورد نظر شما است، با بخش فروش پایپ فیتینگ در تماس باشید.
نکات مهم هنگام خرید شیرآلات صنعتی
شیرآلات صنعتی از جمله تجهیزات مهم و ضروری در صنایع مختلف هستند. این شیرها وظیفه کنترل و هدایت جریان سیالات مختلف را بر عهده دارند و در صنایعی مانند پتروشیمی، نفت و گاز، صنایع غذایی، آب و فاضلاب و غیره کاربرد دارند.
انتخاب شیرآلات صنعتی مناسب، از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند در عملکرد صحیح سیستم‌های لوله کشی و تاسیسات صنعتی نقش مهمی داشته باشد. در این مقاله به بررسی نکات مهم هنگام خرید شیرآلات صنعتی می‌پردازیم.
کاربرد شیرآلات صنعتی
اولین نکته‌ای که باید در هنگام خرید شیرآلات صنعتی به آن توجه کنید، کاربرد شیر است. شیرآلات صنعتی انواع مختلفی دارند که هر کدام برای کاربرد خاصی طراحی شده‌اند. به عنوان مثال، شیرهای دروازه‌ای برای قطع و وصل جریان سیالات، شیرهای کروی برای تغییر جهت جریان سیالات، شیرهای پروانه‌ای برای کنترل جریان سیالات و شیرهای فشار شکن برای کاهش فشار سیالات استفاده می‌شوند.
سیال عبوری از شیر
نکته مهم دیگر، سیال عبوری از شیر است. شیرآلات صنعتی از انواع مختلفی از مواد اولیه ساخته می‌شوند که هر کدام برای سیالات خاصی مناسب هستند. به عنوان مثال، شیرهای فولادی و چدنی برای سیالات با دما و فشار بالا، شیرهای برنجی برای سیالات با دمای متوسط و شیرهای پلاستیکی برای سیالات با دمای پایین مناسب هستند.
فشار کاری شیر
فشار کاری شیر، حداکثر فشاری است که شیر می‌تواند تحمل کند. این فشار معمولاً بر حسب پوند بر اینچ مربع (PSI) یا بار (bar) بیان می‌شود. انتخاب شیر با فشار کاری مناسب، از اهمیت بالایی برخوردار است و از آسیب دیدن شیر در اثر افزایش فشار جلوگیری می‌کند.
دمای کاری شیر
دمای کاری شیر، حداکثر دمایی است که شیر می‌تواند تحمل کند. این دما معمولاً بر حسب درجه سانتیگراد یا فارنهایت بیان می‌شود. انتخاب شیر با دمای کاری مناسب، از اهمیت بالایی برخوردار است و از آسیب دیدن شیر در اثر افزایش دما جلوگیری می‌کند.
اندازه شیر
اندازه شیر، قطر داخلی شیر است. این اندازه معمولاً بر حسب اینچ یا میلی‌متر بیان می‌شود. انتخاب شیر با اندازه مناسب، از اهمیت بالایی برخوردار است و از ایجاد افت فشار در سیستم لوله کشی جلوگیری می‌کند.
برند شیرآلات صنعتی
برند شیرآلات صنعتی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. شیرآلات صنعتی با کیفیت از برندهای معتبر، دوام و کارایی بالاتری دارند.
قیمت شیرآلات صنعتی
قیمت شیرآلات صنعتی با توجه به عوامل مختلفی مانند نوع شیر، جنس شیر، کاربرد شیر، فشار کاری شیر، دمای کاری شیر، اندازه شیر، نوع اتصالات شیر و برند شیر تعیین می‌شود.
گارانتی شیرآلات صنعتی
برخی از تولیدکنندگان شیرآلات صنعتی، محصولات خود را با گارانتی ارائه می‌دهند. خرید شیرآلات صنعتی با گارانتی، خیال شما را از خرابی شیر در مدت زمان کوتاه راحت می‌کند.
خدمات پس از فروش شیرآلات صنعتی
برخی از تولیدکنندگان شیرآلات صنعتی، خدمات پس از فروش مناسبی برای محصولات خود ارائه می‌دهند. این خدمات شامل تعمیر و نگهداری شیر، تعویض قطعات معیوب و ارائه مشاوره فنی است.
جمع‌بندی
انتخاب شیرآلات صنعتی مناسب، از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند در عملکرد صحیح سیستم‌های لوله کشی و تاسیسات صنعتی نقش مهمی داشته باشد. در این مقاله به بررسی نکات مهم هنگام خرید شیرآلات صنعتی پرداختیم. رعایت این نکات، می‌تواند شما را در انتخاب شیرآلات صنعتی مناسب و با کیفیت یاری دهد.